Nigdy nie byłam w Stambule, ale też nikt z nas nie trafi już do tego miasta, które opisał Orhan Pamuk. A może wszyscy już tam kiedyś byliśmy? W uniwersalnym mieście dzieciństwa. „Stambuł” – jak każdą dobrą literaturę – można odczytywać na wielu poziomach. Dla mnie, to zagłębienie się we wspomnieniach uczuć doświadczanych w dzieciństwie. „Opowiadając o Stambule, mówię o sobie” – podpowiada nam zresztą pisarz. To ciekawe, jak wspomnieniom można nadać kolor. „Moje dzieciństwo było jak czarno-białe fotografie Stambułu…
W książce Grzegorza Leszczyńskiego „Magiczna biblioteka. Zbójeckie księgi młodego wieku”, tak jak w życiu, wszystko zaczyna się od baśni. Autor – historyk literatury dziecięcej – zdecydowanie nie jest zwolennikiem tezy, że dzieci należy chronić przed pozornym okrucieństwem baśniowych opowieści. One są ojczyzną dzieciństwa, „wielkim początkiem” wszystkich lektur. Refleksjom o baśniach jest poświęcona pierwsza i też najobszerniejsza część książki. Zgadzam się z postawioną tu tezą, że nasze późniejsze doświadczenia czytelnicze wyrastają z kontaktu z baśnią, a w miarę dojrzewania i nabywania…
Jadwiga Wais, w swej książce „Ścieżki baśni”, nie ukrywa, że główną inspiracją jej badań jest teoria autorstwa Bruno Bettelheima. Autorka, socjolog i antropolog baśni, opiera się też na psychologii Junga, a jej analiza baśni dotyczy głównie symboliki duchowego rozwoju. . Proces dorastania w baśniach przebiega w czasie wędrówki – pełnej niebezpieczeństw, spotkań i prób charakteru. Szczęśliwą przemianę duchową symbolizuje odnalezienie skarbu czy zdobycie królewny. Tak jak pisał już o tym Bettelheim, baśń nie opowiada ani o rzeczywistej sytuacji bohatera, ani…
Lubię czasami wracać do tej książki. Po jej lekturze łatwiej uzmysłowić sobie jak ulotne jest dzieciństwo. Tak ulotne, że kiedyś go nawet nie było wcale. Istniało oczywiście w rzeczywistości, ale nie w świadomości społecznej, nie było ono przedmiotem analizy, zainteresowania a tym bardziej troski dorosłych. Trudno być może zrozumieć to dziś, nam – współczesnym dorosłym, usiłującym sprostać wielu istniejącym równocześnie wzorcom „idealnego rodzica”.…